Achtergrond | Geopolitiek schaakspel: importheffingen inzet voor EU, VS en China

Een akkoord tussen Peking en Brussel over de Europese strafheffingen voor Chinese EV’s lijkt nabij. Dit voedt de hoop dat een handelsoorlog kan worden voorkomen. Maar inmiddels meldt ook de VS zich aan het ‘front’.

De Europese Unie besloot dit najaar definitief tot extra importheffingen voor elektrische auto’s uit China, maatregelen die 1 november van kracht werden. Volgens Brussel subsidieert Peking de fabricage van EV’s dusdanig dat er een oneerlijk speelveld ontstaat voor Europese OEM’s. Ter compensatie gelden er nu extra heffingen tot 35,3 procent zijn, bovenop de eerder ingestelde Europese importheffing van 10 procent. China diende meteen hierop bij de wereldhandelsorganisatie WTO een klacht in. Niet alle automerken worden trouwens even hard getroffen. De 35,3 procent wordt geheven op auto’s van SAIC, voor BYD is het percentage 17 procent, Tesla ontvangt een extra heffing van 7,8 procent en voor Geely komt de extra heffing uit op 18,8 procent. De maatregel geldt voor vijf jaar.

1 Betekent dit dat de heffingen tot en met 2029 onherroepelijk zijn?

Nee. In tegendeel. Na ruim een maand is er licht aan het einde van de tunnel. Een akkoord bereikten Europese en Chinese onderhandelaars nog niet, maar Brussel en Peking waren 25 november in de buurt van toenadering.

Bernd Lange, voorzitter van de handelscommissie van het Europees Parlement, zei toen: “We zijn dicht bij een akkoord.” Volgens Lange schuilt de (mogelijke) oplossing in een toezegging van China om elektrische auto’s in de EU aan te bieden tegen een minimumprijs. Dit voedt de hoop, vooral onder Duitse autofabrikanten – die sterk afhankelijk zijn van de Chinese markt – dat een handelsoorlog kan worden voorkomen. Enig voorbehoud is geboden want medio november leek er ook witte rook uit de schoorsteen te komen, maar dat bericht was – zo meldde CCTV later – “opzettelijk misleidend voor de publieke opinie” en had het doel om het “onderhandelingsproces te verstoren.”

De (dreigende) handelsoorlog tussen Europa en China overstijgt overigens de auto-industrie. Zo startte Brussel recent een onderzoek naar Chinese overheidsaanbestedingen van medische apparatuur, waarbij Europese fabrikanten mogelijk worden gediscrimineerd. Op zijn beurt kondigde de Chinese regering een onderzoek aan naar de Europese varkensvlees- en zuivelsector.

2 Wat is de impact van de heffingen?

Volgens Tom Berendsen, CDA-europarlementariër van de EVP-fractie, staat er veel op het spel. “Als de EU niet ingrijpt, neemt China eerst de auto-industrie over, daarna de chemische industrie en luchtvaart.” Vooral in Duitsland – niet voor niets tegenstander van de importheffingen – zijn de gevolgen van de protectionistische maatregelen merkbaar. Het land staat op de rand van een recessie, met name door de toenemende concurrentie van China.

Het verhaal is bekend: Volkswagen, het grootste bedrijf van Duitsland qua omzet, staat op het punt om drie fabrieken te sluiten en tienduizenden mensen te ontslaan. En dit kan op termijn grote gevolgen hebben voor de Nederlandse toeleveranciers, zo waarschuwde de RAI Vereniging al. De importheffingen hebben overigens (nog) geen invloed op de prijzen (gehad). Verschillende Chinese merken, zoals MG, Nio, Dongfeng en Xpeng zeggen de prijzen hier niet te verhogen als gevolg van de importheffingen. Ook Smart-ceo Ronald Ramak (Geely) bevestigde recent aan AM: “Wij gaan de Nederlandse prijzen vooralsnog niet verhogen.”

3 Dan heeft de herverkiezing van Donald Trump ook invloed op dit geopolitieke spel met importheffingen. Hoe zit dat?

De verkiezingswinst van Donald Trump kan economisch nadelig zijn voor (de auto-industrie in) Nederland en Europa, zo waarschuwt ING. De aankomend president wil Canada en Mexico een invoerheffing van 25 procent opleggen. Elders in de wereld, zoals voor Europa en China, dreigt Trump met heffingen van 10 tot 20 procent. Analisten melden dat het beleid van Trump de importtarieven doet stijgen naar het niveau van de jaren ‘30 van de vorige eeuw. Het kan de inflatie aanwakkeren en de wereldwijde handel doen instorten.

‘De onzekerheid over Amerikaanse importtarieven zullen als een zwaard van Damocles boven de Europese industrie hangen’, stelt de ING Bank.. ‘Uit de eerste termijn van Trump bleek dat alleen de dreiging van hogere tarieven al een negatieve impact op de investeringen en orders voor een sector kunnen hebben, denk aan de auto-industrie.’

De onzekerheid over Amerikaanse importtarieven hangt als een zwaard van Damocles boven Europa

En als het lastiger wordt om zaken te doen in de Verenigde Staten, zullen Chinese bedrijven op hun beurt de pijlen meer op andere markten zoals Europa richten. Hierdoor komt de lokale economie buiten spel te staan. Zo lijkt een geopolitieke driehoeksverhouding de mondiale auto-industrie in een houdgreep te gaan houden. De komende maanden wordt duidelijk of zich echt een handelsoorlog ontvouwt of dat de drie machten harmonie omarmen.

4 Hoe kijkt de Nederlandse autobranche naar deze geopolitieke ontwikkelingen?

In onze eindejaarsenquête vroeg de redactie aan Nederlandse automotive-professionals of zij denken dat de importheffingen en de herverkiezing van Trump ‘het speelveld in de internationale autobranche drastisch gaat veranderen’. Ruim 62 procent (n=273) is het hiermee eens en zo’n 16 procent antwoordde zelfs ‘helemaal mee eens’. Een van de respondenten schrijft: ‘Wij zullen meer en meer afhankelijk worden van Azië’. Een andere deelnemer vreest: ‘China heeft hele diepe zakken om de importtarieven voor de fabrikanten van hun eigen EV’s te compenseren.’

Over de Amerikaanse heffingen stelt een andere deelnemer: ‘Als de heffingen in de Verenigde Staten ingevoerd worden, zal dit een effect hebben op de verdiencapaciteit van autofabrikanten die geen fabrieken hebben in de VS. Hierdoor zal er overcapaciteit ontstaan die zijn weg ergens anders naar toe zal vinden met marktverstoring tot gevolg.’ 

The post Achtergrond | Geopolitiek schaakspel: importheffingen inzet voor EU, VS en China first appeared on Automotive Online.